ورق آجدار چیست؟ راهنمای جامع خرید، تولید و کاربردها | فولاد شاهان

ورق آجدار، که با نام‌های دیگری همچون ورق شطرنجی، ورق چکر پلیت (Checker Plate) و ورق برجسته نیز شناخته می‌شود، نوعی ورق فلزی است که یک طرف آن دارای برجستگی‌های منظم و هندسی است. این برجستگی‌ها که به آن‌ها “آج” می‌گویند، به شکل‌های مختلفی مانند لوزی، بادامی، عدسی، دایره‌ای یا الماسی تولید می‌شوند.

هدف اصلی از ایجاد این برجستگی‌ها، افزایش چشمگیر اصطکاک سطحی و جلوگیری از لغزش است. همین ویژگی منحصربه‌فرد، ورق آجدار را به گزینه‌ای ایده‌آل برای استفاده در محیط‌های پرتردد، مرطوب و شیب‌دار تبدیل کرده است.

اختراع ورق آجدار به دهه ۱۸۲۰ میلادی باز می‌گردد، زمانی که یک مهندس بریتانیایی به نام هنری رابینسون پالمر، برای اولین بار این محصول را از آهن فرفورژه تولید کرد. به دلیل مزایایی مانند سبکی، مقاومت بالا و سهولت حمل و نقل، این ورق به سرعت به یک ماده ساختمانی محبوب در سراسر جهان تبدیل شد. امروزه، این محصول با استفاده از آلیاژهای پیشرفته‌تر فولادی و غیرفولادی تولید می‌شود و کاربردهای آن بسیار فراتر از گذشته است.

ورق آجدار به دلیل ویژگی‌های متمایز خود، مزایای بی‌شماری دارد که آن را به یکی از پرکاربردترین محصولات در صنایع مختلف تبدیل کرده است. این مزایا عبارتند از:

• افزایش ایمنی: اصلی‌ترین مزیت این ورق‌ها، قابلیت ضد لغزش بودن آن‌ها است که با افزایش اصطکاک، ایمنی کارگران و عابران را در محیط‌های پرخطر و لغزنده تضمین می‌کند.
• استحکام مکانیکی بالا: طراحی آجدار، مقاومت و استحکام ورق را در برابر ضربه، سایش و فشار به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
• قابلیت جوش‌پذیری و انعطاف‌پذیری: این ورق‌ها به راحتی قابل جوشکاری و شکل‌دهی هستند که امکان استفاده از آن‌ها را در پروژه‌های متنوع فراهم می‌کند.
• دوام و طول عمر بالا: ورق آجدار به دلیل مقاومت در برابر عوامل محیطی، طول عمر زیادی دارد و نیازی به نگهداری و تعمیرات مکرر ندارد.
• ظاهر زیبا: سطح براق و الگوهای جذاب، آن را برای استفاده در معماری مدرن و دکوراسیون داخلی مناسب می‌سازد.
• مقاومت در برابر شرایط جوی: در انواع خاص مانند ورق‌های گالوانیزه و استیل، مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت، خوردگی و عوامل شیمیایی دارند.

ورق آجدار یک محصول واحد نیست و تنوع آن به قدری زیاد است که برای هر نیازی، یک راه‌حل اختصاصی وجود دارد. دسته‌بندی این ورق‌ها بر اساس سه معیار اصلی انجام می‌شود: جنس، شکل آج و روش تولید.

انتخاب جنس ورق، تأثیر مستقیمی بر ویژگی‌های فنی، مقاومت و قیمت نهایی محصول دارد.

• ورق آجدار فولادی (آهنی): این نوع رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین نوع است که از گریدهای فولادی مانند A36، ST52 و ST37 تولید می‌شود.
• ورق آجدار آلومینیومی: به دلیل وزن بسیار کم و مقاومت عالی در برابر خوردگی، برای صنایعی مانند حمل‌ونقل و هوافضا مناسب است.
• ورق آجدار استیل: ساخته شده از فولاد ضدزنگ، بالاترین مقاومت را در برابر خوردگی، حرارت و مواد شیمیایی دارد.
• ورق آجدار گالوانیزه: این ورق‌ها با یک لایه فلز روی (Zinc) پوشش داده می‌شوند تا در برابر زنگ‌زدگی مقاوم شوند.
• ورق آجدار پلاستیکی: در سال‌های اخیر، ورق‌های آجدار از جنس پلاستیک‌های مقاوم مانند پلی‌کربنات نیز تولید می‌شوند.

طرح برجستگی‌ها بر روی سطح ورق نیز می‌تواند متفاوت باشد:

• ورق آجدار بادامی
• ورق آجدار لوزی
• ورق آجدار عدسی
• ورق آجدار الماسی (Diamond Plate)
• ورق آجدار جناغی (V-Pattern)

روش تولید، یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تمایز بین انواع ورق آجدار است.

• ورق آجدار فابریک (فابریکه): این نوع ورق به صورت یکپارچه و همزمان با فرآیند نورد گرم تولید می‌شود. آج‌ها بخشی از خود ورق هستند، بنابراین از استحکام و دوام بالاتری برخوردارند. پشت ورق فابریک کاملاً صاف است.
• ورق آجدار پرسی: این ورق‌ها از پرس کردن ورق‌های ساده توسط دستگاه‌های مخصوص به دست می‌آیند. آج‌ها با اعمال فشار ایجاد می‌شوند و در پشت ورق فرورفتگی‌هایی به وجود می‌آورند. این نوع ورق معمولاً سبک‌تر و ارزان‌تر از نوع فابریک است و برای کاربردهای سبک‌تر توصیه می‌شود.

همانطور که ذکر شد، روش اصلی تولید ورق آجدار، نورد گرم است. این فرآیند پیچیده و دقیق، نیاز به دانش فنی و تجهیزات پیشرفته دارد. در اینجا به مراحل کلیدی این فرآیند می‌پردازیم:

• مرحله ۱: آماده‌سازی مواد اولیه: شمش‌های فولادی (اسلب) وارد کوره‌های پیش‌گرم می‌شوند و تا دمای حدود ۱۲۵۰ درجه سانتی‌گراد حرارت می‌بینند.
• مرحله ۲: نورد اولیه و کاهش ضخامت: شمش‌های حرارت‌دیده از میان غلتک‌های نورد عبور داده می‌شوند. فشار این غلتک‌ها باعث کاهش ضخامت و افزایش طول شمش می‌شود.
• مرحله ۳: آج‌زنی (Embossing): ورق وارد خط نورد پایانی می‌شود. در این خط، غلتک‌های مخصوصی که سطح آن‌ها دارای طرح آج است، بر روی ورق فشار می‌آورند و الگوهای برجسته را بر روی آن ایجاد می‌کنند.
• مرحله ۴: خنک‌سازی، برش و بسته‌بندی: ورق آجدار تولید شده پس از خنک‌شدن، به ابعاد استاندارد یا سفارشی برش خورده و به صورت رول یا شیت بسته‌بندی می‌گردد. همچنین برای ابعاد خاص می‌توانید از خدمات برشکاری ما استفاده کنید.

به لطف ویژگی‌های منحصربه‌فرد ورق آجدار، کاربردهای آن بسیار گسترده و متنوع است. از محیط‌های صنعتی سنگین تا فضاهای شهری و معماری، این ورق‌ها راه‌حلی ایمن و کارآمد ارائه می‌دهند.

۴.۱. کاربرد در صنعت ساخت‌وساز

• پله‌ها و رمپ‌ها: در پله‌های اضطراری، پله‌های عابر پیاده، سکوهای صنعتی و رمپ‌ها، برای جلوگیری از لغزش و افزایش ایمنی.
• کفپوش‌ها: کفسازی کارخانه‌ها، انبارها و کارگاه‌ها، به ویژه در محیط‌های روغنی یا مرطوب.
• حفاظ و موانع: ساخت حفاظ‌های امنیتی در مناطق حساس، نرده‌ها و موانع ایمنی.
• سقف و دیواره: در سقف و دیواره‌های آسانسورها، ایستگاه‌های اتوبوس و نمای ساختمان‌های صنعتی.

۴.۲. کاربرد در صنعت حمل‌ونقل

• کفی وسایل نقلیه: کفسازی اتاق بار کامیون‌ها، وانت‌ها و تریلرها برای جلوگیری از حرکت بار.
• عرشه کشتی‌ها: استفاده در کفسازی عرشه‌ها، اسکله‌ها و سکوهای نفتی به دلیل مقاومت در برابر رطوبت و لغزش.
• تجهیزات مترو و اتوبوس: استفاده به عنوان کفپوش در وسایل نقلیه عمومی برای افزایش ایمنی مسافران.

۴.۳. کاربرد در طراحی و معماری

• المان‌های تزئینی: به دلیل ظاهر مدرن و صنعتی، در طراحی داخلی، ساخت مبلمان و المان‌های دکوراتیو استفاده می‌شود.
• نمای ساختمان: استفاده از ورق‌های آجدار آلومینیومی یا استیل در نمای ساختمان‌ها با رویکرد معماری صنعتی.

برای انتخاب صحیح ورق آجدار، آشنایی با مشخصات فنی و استانداردهای آن ضروری است.

۵.۱. مشخصات ابعادی

۵.۲. استانداردهای تولید

قیمت ورق آجدار مانند سایر مقاطع فولادی، ثابت نیست و تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. برای اطلاع از قیمت روز ورق آجدار می‌توانید به صفحه مربوطه مراجعه کنید.